Je hebt echte ‘maar’-s en je hebt nep-‘maar’-s. Weet je het verschil, dan kun je de neppe schrappen. Wordt je tekst sterker van.
De echte maren
Er zijn een aantal echte maar-vormen. Ik noem de belangrijkste, met voorbeelden uit artikelen van de afgelopen weken.
De tegenstellings-maar
Door de tegenstellings-maar komt het ene deel van de tekst recht tegenover het andere deel te staan. Uit Het Financieele Dagblad: ‘Als je als overheid meent dat de nulrente nog lang blijft, pas dat dan overal toe. Maar dat gebeurt niet.’
De nuancerings-maar
De nuancerings-maar is minder zwart-wit dan de tegenstellings-maar. In weekblad 7Days: ‘De Mario Kart-app werkt minder goed dan die voor de Switch, maar je went er snel aan.’ En uit De Volkskrant: ‘Hij deed lange tijd geschreven interviews, maar live-interviews liggen hem beter.’
De ‘hier zien we een probleem opdoemen’-maar
Arbo, vakblad voor veilig en gezond werken, schrijft: ‘Elke voet is uniek. Maar de pasvorm van de schoenen die mensen op de werkvloer dragen niet.’ Je voelt hier bijna fysiek hoe bij deze maar een probleem opdoemt.
De nep-maar
Er zijn ook maars die geen echte maar zijn. Ze geven geen tegenstelling, nuancering of probleem aan. Daarom kun je ze beter weglaten.
Hier een voorbeeld van een nep-maar uit Metro:
‘Atlete Siffan Hassan nam uitgelaten de felicitaties in ontvangst van de Amerikaanse sprinters Christian Coleman en Justin Gatlin, die haar bijna doodknuffelden in de catacomben van het Khalifa Stadion. Maar Hassan had met WK-winst dan ook voor een nog nooit eerder vertoonde gouden atletiekdubbel gezorgd.’
Elke lezer snapt dat Hassan niet écht bijna doodgeknuffeld werd. Deze ‘maar’ is daardoor onnodig; het is juist één groot juichend stuk.
De maar die eigenlijk ‘en’ is
Soms kan je van maar beter ‘en’ maken. Namelijk als je zin een neutrale mededeling is. Uit het weerbericht van Algemeen Dagblad: ‘Er is nu en dan zon, maar er vallen ook buien.’ Dat is inderdaad heel ‘marig’ als je net die dag wil zonnen, maar misschien hou je wel van regen.
Wil je je zin neutraal maken, gebruik dan ‘en’ in plaats van ‘maar’: ‘Nu en dan schijnt de zon, en af en toe vallen er buien.’
De maar die je tekst afzwakt
Soms zwakt een maar de tekst af. Twee voorbeelden.
Algemeen Dagblad: ‘Met de koude winter voor de boeg is het lastig voor zwerfkatten om een goede schuilplek te vinden. Maar daar brengt Erick Lorrentop verandering in.’
En De Telegraaf: ‘Maar ondertussen zijn we 4,5 jaar verder en is het nog steeds niet geregeld.’
De zinnen worden sterker wanneer je de maren weglaat. Je merkt dat vooral als je ze hardop leest. Bij de zin over de zwerfkatten krijg je zonder maar een rustpunt tussen zin 1 en 2, waardoor zin 2 extra gewicht krijgt; en bij die uit de Telegraaf knal je er meteen in met het woordje ‘Ondertussen’, en dat is volgens mij precies wat de schrijver hier wil.
Oké, dus: is je ‘maar’ geen echte ‘maar’? Schrap ‘m.
Deze schrijftip gaat over make-uploos schrijven, hier lees je wat je doet met je warmdraai-alinea, dit gaat over de taal van makelaars en hier legt een ict-jongen iets uit over je cache in je cookies.
Benieuwd naar de nieuwsbrief waar deze schrijftip in staat? Je leest hem hier.