Op televisie vertelde iemand over een documentaire. De documentaire ging over een band waarvan de spreker eigenlijk niet hield, maar toch was de documentaire interessant, zei hij, want: ‘Als je de muziekfragmenten eruit haalt, hou je over: een aantal mannen dat niet heel makkelijk met elkaar omgaat.’
Zoals andere mensen rechtop gaan zitten wanneer in Game of Thrones die winter eindelijk komt, of wanneer bij een voetbalwedstrijd de gast het veld op loopt die voor megaveel geld gekocht is, zit ik rechtop wanneer mensen ‘een aantal mannen dat’ zeggen.
Een aantal dat of een aantal die?
Veel mensen hebben geleerd dat ‘een aantal mannen dat’ correct is, en ‘een aantal mannen die’ fout. Bij deze spreker hoorde je zelfs een soort trots in zijn stem, omdat hij het goed deed. Maar dat correcte is lastig vol te houden. Want ‘een aantal mannen die’ klinkt veel natuurlijker – zeker in spreektaal – dan ‘een aantal mannen dat’.
Zelfs deze spreker ging in de rest van het gesprek over op ‘een aantal mannen die’.
Mag best
En dat mag-ie best, want ‘een aantal mannen die’ is net zo correct als ‘een aantal mannen dat’. Echt. (Lees maar.)
Het verschil
Er is wel een verschil tussen ‘een aantal mannen dat’ en ‘een aantal mannen die’.
Als je de nadruk op het aantal wilt leggen, zeg je ‘het aantal mannen dat’ (want: ‘aantal dat’)
Bijvoorbeeld: ‘het aantal mannen dat van deze band houdt, is meer dan duizend.’ Het gaat er hier om dat je de cijfers wilt benadrukken.
Wil je de nadruk op ‘de mannen’ leggen, dan zeg je ‘het aantal mannen die’ (want: ‘mannen die’). In de zin ‘een aantal mannen dat niet heel makkelijk met elkaar omgaat’ gaat het niet zozeer om het precieze aantal mannen in die band. Het gaat er in deze zin meer om dat je een paar totaal verschillende mannen bij elkaar hebt, met al hun karakters en gewoontes, en dat die het met elkaar moeten rooien. Daarom is het logischer om hier ‘aantal mannen die’ te zeggen.
Dus?
Dus wil je per se de nadruk op ‘aantal’, dan kies je voor ‘dat’.
Wil je de nadruk op het woord achter ‘aantal’, in dit geval op ‘mannen’, dan zeg je ‘die’.
Of laat ‘aantal’ gewoon zitten
Maar eigenlijk is ‘aantal’ een beetje een raar woord.
Wil je het namelijk over aantal hebben, noem dan het getal. Hier is dat: ‘Vier mannen die met elkaar moeten omgaan’. Is het aantal niet zo belangrijk, laat dat woord dan gewoon weg, en zeg/schrijf gewoon ‘een paar’ of ‘een groep’.
Schrijftip 20: gebruik ‘een aantal X dat‘ als je de nadruk op ‘aantal’ in plaats van op ‘X’ wilt.
Foto’s: Stéphan Lam