Paul Röttger is regisseur en directeur van Theater Babel Rotterdam, waar acteurs met en zonder beperking met elkaar voorstellingen maken. Ik interviewde hem over hun voorstelling Het gedroomde café.
Voor Uitagenda Rotterdam.
Interview Paul Röttger
Niet eerder kreeg regisseur Paul Röttger zo veel mails na een voorstelling als nu. In Het gedroomde café geven zijn spelers persoonlijke antwoorden op vragen als ‘Wat is het thema van je leven?’ en ‘Welke herinnering is bepalend voor je?’ Röttger: ‘Veel mensen die de voorstelling zagen, mailen me daarna hun eigen verhaal.’
Theater Babel Rotterdam is een bijzonder gezelschap: de voorstellingen worden gespeeld door acteurs met een fysieke, psychische of verstandelijke beperking samen met acteurs zonder beperking. Wereldwijd is Babel het enige gezelschap dat dit inclusieve theater maakt.
Röttger: ‘De eerste gedachte bij inclusief theater is vaak: o, dat is vast goed voor die mensen. En dat is het ook. Ze worden, letterlijk, gezien, ze krijgen waardering, en daardoor meer zelfvertrouwen.’ Maar het werkt ook de andere kant op. ‘Als geschoolde artiest ben je gewend volgens vaste “toneelregels” met elkaar samen te spelen. Maar acteurs met een beperking reageren anders. Ze zeggen bijvoorbeeld niet: “Paul, wat je zegt klopt niet,” maar ze haken woordeloos af. Een van mijn collega’s gaat als hij het niet met me eens is gewoon op de grond zitten. Dat ontregelt je, als ervaren theatermaker, en het dwingt je om je eigen, vaste manier van werken ter discussie te stellen. Dat is intensief, maar het maakt jou en je spel een stuk rijker.’
In het eerste deel van Het gedroomde café doen de spelers waar ze ieder het best in zijn: dirigeren, dansen, zingen. In het tweede deel vertellen ze allemaal een klein, indringend stuk over zichzelf aan het publiek. ‘Het mooist zijn de momenten voordat ik een oordeel heb geveld,’ zegt een van hen. ‘Als het winteruur in gaat, heb ik de meeste liefde nodig,’ zegt een ander.
Röttger: ‘Als toeschouwer leer je de spelers kennen, je krijgt een inkijk in wie ze zijn. En: je herkent je in hun verhalen. Want je kunt nog zo anders zijn, iedereen weet hoe gemis aan aandacht voelt, wat verdriet is, iedereen kan nadenken over de vraag “Waar heb je spijt van?”’
Rotterdam is volgens Röttger de enige plaats waar Babel, tweeënhalf jaar geleden, opgericht kon worden. ‘Ik ken geen mooiere stad en geen moeilijker stad dan Rotterdam, met al die verschillende culturen en nationaliteiten door elkaar.’ Maar, zegt hij, bij de meeste reguliere voorstellingen zie je op het toneel vooral knappe witte mensen. Röttger wil juist dat je de hele samenleving terugziet op het podium. Ook de mensen die misschien minder knap, wit of succesvol zijn; ook de mensen die je op straat niet snel ontmoet, of die op het eerste gezicht niet op jou lijken. ‘Van die nieuwe ontmoetingen word je een begripvoller en aardiger mens,’ zegt Röttger. ‘Bovendien helpt het je enorm om je eigen leven te relativeren.’